ABD destekli Blair Planı: Hamas Gazze'den tasfiye edilecek

Times of Israel’in dört kaynaktan aldığı bilgilere göre yayımladığı haberde, ABD Başkanı Donald Trump, eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’ın işgalci İsrail’le savaş sonrasında Gazze’yi yönetmek üzere kurulması önerilen geçici yönetim organı planını bölgesel ve uluslararası tarafların kabul etmesi için Blair’a yetki verdi. 

Blair, savaşın ilk aylarında “savaş sonrası gün” planı niteliğinde bu teklifi oluşturmaya başladı. Fakat son aylarda bu öneri, savaşın etkin biçimde sonlandırılması planına dönüştü çünkü Trump yönetimi, Gazze’de Hamas yerine geçecek yapıyı kabul eden başlıca taraflarla anlaşmanın, kalıcı ateşkes ve rehine değişimi anlaşmasını güvence altına almak için elzem olduğunu düşündü; konuyla ilgili bir ABD’li yetkili ve başka bir kaynak bunu paylaştı.

Blair’in savaş sonrası Gazze planlamasındaki rolü önceden açıklanmıştı; ayrıca 27 Ağustos’ta Beyaz Saray’da yapılan politika oturumuna katılmıştı. Ancak teklifin detayları şimdiye dek kamuoyuyla paylaşılmamıştı.

Yerinden etme planı değil

Teklif — The Times of Israel tarafından elde edilen ve doğrulanan bir taslağa göre — Gazze Uluslararası Geçici Otoritesi’nin (GITA) kurulmasını ve onunla birlikte birkaç alt yapı organının oluşturulmasını öngörüyor.

Daha önceki haberlerde, Blair ile Filistinlilerin Gazze’den yerinden edilmesi ya da bölgede bir “Trump Rivierası” kurulması projeleri ilişkilendirilmişti. Fakat gerçek teklif bu fikirleri içermiyor; ayrıca taslakta, Gazze’lilerin isteğe bağlı olarak ayrılmaları durumunda bile geri dönme hakkı ya da mülk sahibi olma haklarının korunmasını sağlayacak bir “Mülkiyet Haklarını Koruma Birimi” kurulması öneriliyor.

Diğer planlar ve Trump’ın tutumu

Netanyahu’ya yakınlığıyla bilinen Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer aracılığıyla ya da Gazze İnsani Vakfı’nın kuruluşuyla bağlantılı bazı kişiler tarafından Trump yönetimine sunulan alternatif planlar, Filistinlilerin Gazze’den “isteğe bağlı göçü”nün kolaylaştırılması ya da teşvik edilmesini içeriyordu.

Ancak Şubat ayında Trump, Gazze’nin kontrolünü ele alma planını ve nüfusunun tamamının yeniden yerleştirilmesini içeren teklifini açıkladığında, “isteğe bağlı göç” fikrini daha sonra terk etti. 27 Ağustos’taki Beyaz Saray oturumunda Blair’ın planını desteklediğini açıkça ifade etti; ABD’li yetkili bu hususu aktardı.

Ramallah’ın konumu, Kudüs’ün beklentileri

Blair Temmuz’da Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas ile görüştü; Ramallah’ın bu girişime dahil olması yönündeki Körfez baskılarının ardından, bir Arap diplomatın aktardığı üzere.

PA, savaş sonrası Gazze’deki yönetim organını doğrudan denetlemek istiyor; Blair’ın teklifi bu hedefin tamamını karşılamıyor. Ramallah görüşmelerde yapıcı biçimde yer aldı; kaynak bu değerlendirmeyi sundu.

Blair’ın planında, Filistin Yönetimi kapsamlı reformlardan geçecek, Ramallah’ın GITA’daki rolü büyük ölçüde koordinasyonla sınırlı olacak. Yine de teklifin bütün parçalarında PA açıkça yer alıyor ve nihai amaç, tüm Filistin topraklarının PA çatısı altında birleşmesi öngörülüyor.

Planın yapı ve bileşenleri

• GITA, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı ile kurulacak bir yönetim organı olacak.
• Geçici dönemde Gazze’nin “üstün siyasi ve hukuki otoritesi” olarak işlev görecek.
• Yönetim kurulu 7 ila 10 üyeden oluşacak; en az bir Filistin temsilcisi (ticaret ya da güvenlik sektöründen olabilir), üst düzey bir BM yetkilisi, yönetsel ya da mali deneyime sahip uluslararası liderler ile bölgesel meşruiyeti artıracak Müslüman üyeler olacak.
• Yönetim kurulu; yasa çıkarma, atamaları onaylama, stratejik yön verme gibi bağlayıcı kararlar alacak ve BM Güvenlik Konseyi’ne rapor verecek.
• Yönetim kurulu başkanı uluslararası uzlaşıyla seçilecek, BM Güvenlik Konseyi tarafından onaylanacak.
• Başkanın destek birimi olarak en fazla 25 kişiden oluşacak bir stratejik sekreterya olacak.

Güvenlik ve yerel idare

• GITA bünyesinde, ulusal düzeyde istihdam edilen, profesyonel şekilde denetlenmiş, siyasetten bağımsız bir sivil polis gücü kurulacak.
• Yargı sistemi yeniden düzenlenecek; Gazze mahkemeleri ve savcılık makamı bir Arap hukukçunun başkanlığından sorumlu olacak.
• Mülkiyet Haklarını Koruma Birimi, Gazze’lilerin mülklerini ve geri dönme haklarını güvence altına almak için çalışacak.
• Uluslararası Stabilizasyon Gücü (ISF) oluşturulacak; çok uluslu ve uluslararası geçerliliğe sahip olacak bu güç sınır bütünlüğünü sağlayacak, silah kaçakçılığını engelleyecek, insani yardım ve yeniden inşa faaliyetlerini koruyacak.

Zamanlama ve finansman

• İlk yıl bütçesi yaklaşık 90 milyon dolar; ikinci yıl 135 milyon; üçüncü yıl ise 164 milyon dolar öngörülüyor. ISF ve insani yardım maliyetleri bu bütçelere dahil değil.
• Plan, GITA’nın Filistin Yönetimi’ne yetki devrini performansa dayalı bir süreçle gerçekleştirmeyi öngörüyor. Bu devir birkaç yıl sürecek; on yıl gibi uzun bir süre önerilmiyor.

Savaşın sona erdirilmesi yönündeki amaçlar

Planın başlıca hedeflerinden biri, Hamas’ın Gazze üzerindeki kontrolünün devre dışı bırakılması, silahsızlandırılması ve askeri etkisinin azaltılmasıdır. Ayrıca tarafların üzerinde anlaşacağı bir yönetim yapısı kurulması; savaş sona erdiğinde kalıcı ateşkes ve rehine değişimi gibi hususların güvenceye alınması amaçlanmaktadır.

Kaynak: timesofisrael.com