Guterres: “UAD görüşü, Gazze’deki trajediyi durdurmak için kritik bir adım”

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD) İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki yükümlülüklerine ilişkin verdiği danışma görüşünü BM Genel Kurulu’na gönderdi. Daha önce Genel Kurul, bu görüşün hazırlanmasını talep etmişti.

Yayınladığı detaylı basın açıklamasında Guterres, “Bu konuda gerekli gördüğü ek adımları atma yetkisine sahip organ BM Genel Kurulu’dur.” ifadesini kullandı. Guterres, mahkemenin görüşünde işgalci İsrail’in, uluslararası hukuk uyarınca bir işgal gücü olarak temel sorumluluklarını açıkça vurguladığını belirtti.

Guterres’e göre mahkeme, İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarında yaşayan halkın temel yaşam ihtiyaçlarını sağlama yükümlülüğüne sahip olduğunu teyit etti. Genel Sekreter, “Gazze’de olduğu gibi halkın en temel ihtiyaçlardan dahi yoksun kaldığı durumlarda, İsrail tarafsız insani yardım programlarının —BM’nin yürüttükleri de dahil— uygulanmasını kolaylaştırmaktan ve engel çıkarmamaktan sorumludur,” dedi.

Mahkeme ayrıca işgalci İsrail’in, yardım çalışanlarını, sağlık personelini, insani tesisleri koruma ve açlığı bir savaş aracı olarak kullanmama, zorla nüfus transferleri yapmama yükümlülüklerini vurguladı. Filistinli tutukluların Kızılhaç tarafından ziyaret edilme hakkının da güvence altına alınması gerektiğine dikkat çekildi.

Guterres, mahkemenin insan haklarına saygı ve Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkı konularının önemine de işaret ettiğini belirtti. Ayrıca BM’nin, özellikle Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) aracılığıyla yürüttüğü insani yardım faaliyetlerinin hayati rolüne değindi.

Açıklamada, mahkemenin UNRWA’nın tarafsızlığına yönelik suçlamaları reddettiği, İsrail’in BM ve bağlı kuruluşlarıyla iş birliği yapma yükümlülüğünü yeniden hatırlattığı ifade edildi. BM tesislerinin ve personelinin dokunulmazlığına saygı gösterilmesinin altı çizildi.

Guterres, İsrail’i, BM’nin varlığına ve insani faaliyetlerine ilişkin tüm yasal taahhütlerine eksiksiz uymaya çağırdı. Ayrıca bu danışma görüşünün “Gazze’deki trajik durumu iyileştirmede belirleyici bir rol oynayacağını” söyledi.

Öte yandan, UAD Çarşamba günü yayımladığı danışma görüşünde, İsrail’in UNRWA’ya yönelik uygulamalarının hukuka aykırı olduğunu belirterek, sivillerin aç bırakılmasının ve insani yardımların baskı aracı olarak kullanılmasının, uluslararası insancıl hukukun ağır ihlali olduğunu vurgulamıştı.

Bu gelişme, 9 Ekim 2025’te Şarm eş-Şeyh’te Katar, Mısır ve Türkiye arabuluculuğunda, ABD’nin katılımıyla imzalanan ateşkesin yürürlükte olduğu dönemde yaşandı. Ancak ateşkese rağmen, İsrail ordusu Gazze’ye yönelik hava saldırılarını ve topçu bombardımanlarını sürdürdü; yüzlerce kişi hayatını kaybetti veya yaralandı.

7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail’in Gazze’de ABD’nin tam desteğiyle yürüttüğü askeri operasyonlar, toplu katliam, aç bırakma, yıkım ve zorunlu göç olarak tanımlanıyor. Uluslararası toplumun çağrılarına ve UAD’nin saldırıların durdurulması yönündeki emirlerine rağmen saldırılar devam etti.

Bu süreçte Gazze’de 238 binden fazla kişi öldü veya yaralandı, çoğu kadın ve çocuktu. 9 binden fazla kişi kayboldu, on binlerce insan yerinden edildi ve kıtlık bölge halkının yaşamını derinden etkiledi.