Kanadalı Araştırmacı Howe: Yardım dernekleri İsrail’in savaş suçlarını finanse ediyor

Kanadalı araştırmacı Miles Howe, Kanada’daki İsrail yanlısı yardım kuruluşlarını incelediği araştırmasında, Mizrahi Canada adlı kuruluşun 2022–2023 yıllarında işgal altındaki Batı Şeria’daki Yahudi yerleşimlerini destekleyen kurumlara 4 milyon Kanada doları (yaklaşık 2,9 milyon ABD doları) aktardığını ortaya koydu.

Howe’un elde ettiği veriler, söz konusu bağışların Kanada hükümetinin Mayıs 2024’te “yerleşimci şiddeti” nedeniyle 17 kişi ve 7 İsrailli kuruluşa uyguladığı yaptırımlarla çeliştiğini gösteriyor.

Howe, “Kanada, yardım dernekleri üzerinden savaş suçlarını destekliyor” diyerek, vergiden muaf bağışların insani amaçlar için kullanılması gerekirken, İsrail ordusunu ve yerleşim faaliyetlerini finanse ettiğini vurguladı.

Vergi yasalarının açık ihlali

Kanada Gelir İdaresi’ne (CRA) göre, hayır kurumları bağışların nasıl harcanacağını kontrol etmeli ve yalnızca insani amaçlarla kullanmalıdır. Ancak Howe’un araştırması, bazı derneklerin bu kuralları ihlal ettiğini gösteriyor.

Mizrahi Canada ve Kanada Siyonist Kültür Derneği (CZCA) gibi kuruluşlar, bağışları İsrail ordusuna bağlı kurumlara, asker derneklerine ve yerleşim projelerine gönderdi.

Howe, “Bu, Kanada vergi yasalarına göre yasal bir faaliyet değildir. Bağışların kanalize edilmesi hayır işi sayılamaz” dedi.

Denetimler yetersiz, cezalar etkisiz

Son yıllarda Kanada Gelir İdaresi bazı kuruluşların “hayır kurumu” statülerini iptal etti. Bunlar arasında Kanada Yahudi Ulusal Fonu (JNF Canada) da bulunuyor. Ancak bazı kurumlar mahkemeye başvurarak faaliyetlerine devam etti.
Friends of JNF Canada gibi dernekler hâlâ aynı yöntemlerle İsrail’e para aktarıyor.

“Beşinci Güç” araştırması yeni bağlantılar ortaya koydu

Haziran 2025’te Kanadalı araştırmacı gazetecilik programı “Beşinci Güç”, İsrailli bağış platformu JGive üzerinden “Hebron Dağı Fonu”na yapılan bağışları test etti. Fonun, 1967’den beri Filistin toprağı üzerinde kurulu bir yerleşimi genişletmeyi amaçladığı tespit edildi.
Program, 25 dolarlık deneme bağışına karşılık Mizrahi Canada’dan vergi makbuzu aldı.

Araştırmaya göre, 2007–2022 yılları arasında Mizrahi Canada, İsrail’e eğitim, dini ve askeri projeleri kapsayan 50 milyon Kanada doları gönderdi.

Hükümet sessiz

Kanada Maliye Bakanı François-Philippe Champagne, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Kanada’da hayır kurumları çok sıkı yasal kurallara tabidir” dedi ancak neden hâlâ bu tür fon aktarımlarının devam ettiğine dair açıklama yapmadı.

“Mizrahi Canada” kimdir?

Mizrahi Canada, “Yahudi kimliği ve İsrail ile dini bağlılık” üzerine çalışan Siyonist-dini bir kurum olarak biliniyor. Gençlik hareketleri, yaz kampları ve eğitim programları yürütüyor. Ancak belgeler, derneğin İsrail’deki askeri ve yerleşim kurumlarına da finansal destek sağladığını gösteriyor.

Uluslararası hukuk ihlali

Birleşmiş Milletler’e göre Batı Şeria’daki İsrail yerleşimleri uluslararası hukuka aykırıdır.
Filistinli kaynaklara göre 2024 sonu itibarıyla bölgede 770 bin yerleşimci bulunuyor. İsrail hükümeti, uluslararası tepkilere rağmen bu yerleşimleri genişletmeye devam ediyor.

Şeffaflık eksikliği ve yasal boşluk

“Beşinci Güç”, Mizrahi Canada ve CZCA’dan yorum talep etti ancak yanıt alamadı.
Toronto’daki Uluslararası Adalet Merkezi avukatı Shane Martinez, “Kanadalılar paralarının İsrail ordusuna gittiğinin farkında değil” diyerek, Kanada Gelir İdaresi’ne resmi şikayet sundu.

Martinez, “Bu fonlar, uluslararası hukuka göre yasa dışı olan askeri ve yerleşim faaliyetlerini destekliyor” dedi.

Sonuç

Araştırma, bazı Kanadalı yardım kuruluşlarının İsrail yerleşimlerini ve ordusunu dolaylı olarak finanse ettiğini, bunun da Kanada vergi yasalarına ve insan hakları ilkelerine aykırı olduğunu ortaya koydu.
Bu durum, Kanada hükümetinin hayır kurumlarını denetleme sorumluluğunu yeniden gündeme taşıyor.